Voor HR-medewerkers is het beantwoorden van vragen een groot deel van het werk. In dit artikel zetten we de 10 meestgestelde vragen die te maken hebben met arbeidsrecht op een rijtje. Natuurlijk mét de antwoorden.
Inhoud
Arbeidsrecht, wat valt daar allemaal onder?
Als (beginnend) HR-medewerker kun je over allerlei onderwerpen vragen verwachten. Bij veel vragen moet je je houden aan wettelijke regelgeving, het zogenaamde ‘arbeidsrecht’.
Arbeidsrecht reguleert de relatie tussen werkgevers en werknemers.
De belangrijkste onderwerpen die onder arbeidsrecht vallen zijn:
- Arbeidsovereenkomsten
- Arbeidsomstandigheden
Loon en andere vergoedingen - Werktijden en rusttijden
- Verlofregelingen
- Ziekte en re-integratie
- Ontslag
- Discriminatie en gelijke behandeling
- Medezeggenschap en participatie
- Cao’s en collectieve arbeidsovereenkomsten
- Privacy op de werkvloer
- Discipline en integriteit
Loon en andere vergoedingenVeelgestelde vragen over arbeidsrecht aan HR
Dit zijn de 10 meest gestelde vragen, in willekeurige volgorde, die je als HR-medewerker kunt verwachten.
1. Wanneer heeft iemand recht op een vast contract?
Een medewerker heeft recht op een vast contract na drie tijdelijke contracten of als het contract de 36 maanden overschrijdt (tenzij er meer dan 6 maanden tussen de contracten zit). Tenzij er andere afspraken zijn gemaakt in de cao, dan gaan die voor.
2. Wanneer moet je iemand uiterlijk laten weten dat zijn contract niet verlengd wordt?
Als je een tijdelijke arbeidsovereenkomst niet verlengt, dan moet je de medewerker daar uiterlijk een kalendermaand van tevoren schriftelijk over informeren. Dit heet de aanzegtermijn. Dus stel dat de arbeidsovereenkomst op 31 augustus eindigt, dan moet je uiterlijk 31 juli de medewerker schriftelijk hebben geinformeerd. Doe je dit niet, dan moet de werkgever een boete betalen. Dit is het loon over de periode waarin de werknemer te laat is met aanzeggen.
3. Wat is de wettelijke opzegtermijn als iemand ontslag wil nemen?
Als een werknemer ontslag wil nemen is de wettelijke standaard opzegtermijn één maand, tenzij er in de cao of in de arbeidsovereenkomst een andere termijn is afgesproken.
Heeft de werknemer een tijdelijk contract? Dan loopt dat vanzelf af en dan is er geen sprake van een opzegtermijn. Wil de werknemer eerder kunnen opzeggen? Dan wordt die afspraak opgenomen in de arbeidsovereenkomst.
Tijdens de proeftijd kan zowel de werkgever als de werknemer de arbeidsovereenkomst direct opzeggen zonder opzegtermijn.
Bij ontslag met wederzijds goedvinden (vaststellingsovereenkomst) kunnen beide partijen in onderling overleg een andere opzegtermijn afspreken.
4. Wanneer heeft een werknemer recht op een transitievergoeding?
Een werknemer heeft recht op een transitievergoeding als het initiatief voor de beëindiging van de arbeidsovereenkomst bij de werkgever ligt. Het recht op een transitievergoeding vervalt alleen in een aantal gevallen omdat bijvoorbeeld de werknemer de AOW-leeftijd of andere pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt of omdat het contract verlengd wordt (het maakt dan niet uit of de werknemer het aanbod accepteert).
5. Hoe lang blijft niet opgenomen verlof geldig?
Werknemers hebben wettelijk recht op minimaal vier keer het aantal werkdagen per week aan vakantiedagen per jaar. Dus bij een fulltime baan van vijf dagen per week heb je recht op 20 vakantiedagen.
Veel werkgevers kennen daarnaast bovenwettelijk verlof toe en soms kunnen werknemers ook nog verlof bijkopen. Deze regelingen worden vastgelegd in de cao of arbeidsovereenkomst.
Wettelijk verlof vervalt een half jaar na het kalenderjaar waarin ze zijn opgebouwd. Dus de vakantiedagen die in 2024 zijn opgebouwd, vervallen op 1 juli 2025. Tenzij dit anders is vastgelegd in de cao of een andere schriftelijke overeenkomst.
Bovenwettelijk verlof vervalt 5 jaar na het kalenderjaar van de opbouw van de vakantiedagen. Dus bovenwettelijk verlof dat in 2024 is opgebouwd, vervalt op 31 december 2029.
6. Hoe lang mag een medewerker ouderschapsverlof opnemen en is dat betaald of onbetaald?
Ouders hebben recht op maximaal 26 weken ouderschapsverlof: 9 weken gedeeltelijk betaald ouderschapsverlof (tegen 70% van het salaris) en 17 weken onbetaald ouderschapsverlof.
Ouderschapsverlof mag in één keer worden opgenomen of verspreid (bijvoorbeeld een dag per week). Het betaald ouderschapsverlof moet opgenomen zijn in het eerste levensjaar van het kind. Het onbetaald ouderschapsverlof moet opgenomen zijn voor het 8e levensjaar van het kind.
Het recht op betaald ouderschapsverlof geldt ook wanneer het kind voor 2 augustus 2022 is geboren, maar op deze datum nog geen jaar oud is. Als u nog ouderschapsverlof over heeft, kunt u alsnog 9 weken betaald ouderschapsverlof krijgen als u ze opneemt voor uw kind 1 jaar is.
7. Wanneer heeft iemand recht op zorgverlof?
Zorgverlof kent meerdere vormen:
Kortdurend zorgverlof is bedoeld voor de noodzakelijke zorg van een ziek kind, partner, ouder of ander huisgenoot.
- Werknemers kunnen maximaal twee keer de wekelijkse arbeidsduur per jaar opnemen. Dus, iemand die 40 uur per week werkt, kan maximaal 80 uur per jaar kortdurend zorgverlof opnemen.
- Tijdens kortdurend zorgverlof heeft de werknemer recht op minstens 70% van het loon. Dit kan worden aangevuld tot 100% als dat in de cao of arbeidsovereenkomst is vastgelegd.
- De werknemer moet kunnen aantonen dat het noodzakelijk is dat hij of zij de zorg op zich moet nemen.
Calamiteitenverlof is bedoeld voor onvoorziene noodsituaties en kortdurende afwezigheid. Dit kan bijvoorbeeld nodig zijn bij een sterfgeval in de familie, bij een ziek kind dat van school gehaald moet worden, of bij een dringend reparatieprobleem thuis, zoals een gesprongen waterleiding.
- Calamiteitenverlof duurt zo lang als nodig is om de dringende kwestie op te lossen (een paar uur tot een paar dagen) en wordt 100% doorbetaald.
- De werknemer moet de werkgever zo snel mogelijk informeren.
Een werknemer heeft recht op langdurend zorgverlof als hij of zij iemand uit zijn omgeving wil verzorgen die levensbedreigend ziek is, langdurig ziek is of hulpbehoevend.
- Voorwaarde is dat de verzorging noodzakelijk is en dat de werknemer de enige is die deze zorg kan geven.
- Een werknemer heeft per 12 maanden recht op maximaal zes keer het aantal uren dat de werknemer per week werkt. Dus bij een arbeidsovereenkomst van 32 uur per week mag een werknemer in 12 maanden 192 uur langdurend zorgverlof opnemen.
- Langdurend zorgverlof is onbetaald (tenzij dit anders is overeengekomen in de cao of de arbeidsovereenkomst) en moet minimaal 2 weken voordat het ingaat, worden aangevraagd en anders zo snel mogelijk.
8. Ben je als werkgever verplicht om opleidingen en trainingen te faciliteren en te betalen?
Als werkgever ben je alleen verplicht om een opleiding of training te betalen die vereist is voor het werk. De werknemer krijgt dan ook de gelegenheid om de training of opleiding onder werktijd te volgen.
Toch is het wel aan te raden om als werkgever ook een opleidingsbudget beschikbaar te stellen. Want ontwikkeling is een van de belangrijkste redenen voor medewerkers om zich voor langere tijd aan een organisatie te binden.
9. Hoeveel vakantiegeld krijgen medewerkers en wanneer wordt dat uitbetaald?
Werknemers hebben recht op vakantiegeld van minimaal 8% van het brutojaarsalaris dat is opgebouwd van mei tot mei. Het vakantiegeld wordt minstens één keer per jaar uitgekeerd, meestal in mei of juni. Uitzonderingen op het toekennen van vakantiegeld kunnen zijn vastgelegd in de cao.
10. Hebben alle medewerkers het recht om thuis of hybride te werken?
Sinds de Covid-epidemie werken veel mensen graag thuis. Thuiswerken is geen wettelijk recht in Nederland, maar de Wet flexibel werken geeft werknemers wel het recht om een verzoek in te dienen bij hun werkgever om flexibel te werken. Dit kan betrekking hebben op zowel de werktijden als op de werkplek (bijvoorbeeld thuiswerken).
- De werknemer moet minstens 26 weken in dienst zijn.
- Het verzoek moet ten minste twee maanden voor de gewenste ingangsdatum schriftelijk worden ingediend.
- De werkgever moet het verzoek overwegen en mag het alleen weigeren op basis van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen.
Bovenstaande vragen zijn nog maar het tipje van de sluier van alle vragen die HR-medewerkers beantwoorden, maar geven wel een overzicht van de belangrijkste vragen.
Bijblijven?
Als HR-medewerker moet je niet alleen op de hoogte zijn van alle HR-ontwikkelingen, actualiteiten en wijzigingen, het is ook belangrijk dat je weet wat de wetgeving concreet voor de organisatie betekent. Na de cursus Arbeidsrecht, arbeidscontract en ontslag weet je actuele kennis effectief toe te passen.
