Wat is duurzame inzetbaarheid en hoe maak je er werk van?

7 mei 2024

Door als organisatie te investeren in duurzame inzetbaarheid zorg je ervoor dat je medewerkers betrokken, productief en vitaal hun werk kunnen uitvoeren. Jong en oud. Nu en in de toekomst. Ontdek waarom dit juist nu zo belangrijk is en hoe je er een begin mee kunt maken. 

Wat betekent inzetbaar zijn?

Met inzetbaarheid bedoelen we de mate waarin een medewerker in staat is om zijn of haar functie goed uit te voeren. Dit gaat niet alleen over de huidige werkzaamheden, maar over de gehele loopbaan van een werknemer. Iemand is inzetbaar wanneer hij fysiek en mentaal in staat is (en blijft) om te werken, en over de juiste vaardigheden beschikt om met veranderingen om te gaan.

Wat is duurzame inzetbaarheid? 

Duurzame inzetbaarheid gaat een stap verder. Het verwijst naar de inspanningen van organisaties om medewerkers gedurende hun hele carrière vitaal, gezond en gemotiveerd te houden.

Dit betekent niet alleen zorgen voor de fysieke en mentale gezondheid van medewerkers, maar ook investeren in hun ontwikkeling, zodat ze goed kunnen inspelen op veranderingen in hun vakgebied. De definitie van duurzame inzetbaarheid omvat zowel de gezondheid en motivatie van werknemers, als hun vermogen om zich aan te passen aan nieuwe technologieën en werkmethoden. Zo blijven medewerkers productief en betrokken, wat gunstig is voor henzelf én voor de organisatie.

Drie kernelementen van duurzame inzetbaarheid

Duurzame inzetbaarheid kan opgedeeld worden in drie belangrijke pijlers:

1. Employability: Het vermogen van een medewerker om aan het werk te blijven, ook als de functie of de werkomstandigheden veranderen. Het gaat hierbij om de kennis, vaardigheden en houding om mee te kunnen blijven doen op de arbeidsmarkt.
2. Werkvermogen: Werkvermogen verwijst naar de mate waarin iemand fysiek en mentaal in staat is om zijn werk te verrichten. Het werkvermogen is sterk afhankelijk van gezondheid, maar ook van de werkdruk en de omgeving waarin iemand werkt.
3. Vitaliteit: Vitaliteit gaat over de energie en motivatie van medewerkers. Vitale medewerkers zijn veerkrachtig, gemotiveerd en kunnen goed omgaan met stress en veranderingen op de werkvloer.

Duurzame inzetbaarheid in de praktijk

Om duurzame inzetbaarheid te bevorderen, moeten organisaties aandacht besteden aan verschillende aspecten van het werkklimaat en de ontwikkeling van medewerkers:

• Veilige werkomgeving
• Loopbaanbegeleiding
• Vitaliteit stimuleren
• Juiste werkbelasting en werkverdeling
• Persoonlijke en professionele ontwikkeling
• Goede werk-privé balans
• Doorgroeimogelijkheden

Waarom investeren in duurzame inzetbaarheid? 

De wereld verandert in een rap tempo. Veel banen die twintig jaar geleden bestonden, worden nu door computers en machines uitgevoerd. Ondertussen leven we steeds langer en wordt de pensioenleeftijd alsmaar hoger. Hierdoor is het tegenwoordig goed mogelijk dat iemand gedurende zijn werkende leven verschillende vakken uitoefent of dat zijn werkveld compleet verandert. 

Voor werkgevers ligt er de taak om de juiste arbeidsomstandigheden te creëren, maar ook om vitaliteit en een leven lang leren te stimuleren. Dat resulteert in gelukkige, loyale en productieve medewerkers, waar het bedrijf als geheel van profiteert. Verderop in dit artikel vind je tips om er werk van te maken. 

Hieronder omschrijven we nog de voordelen voor verschillende groepen.

Redenen voor medewerkers

• Gezondheid: Gezonde medewerkers hebben minder last van fysieke en mentale klachten en zijn ook op latere leeftijd inzetbaar.
• Werkzekerheid en inkomenszekerheid: Door je vaardigheden te blijven ontwikkelen, vergroot je de kans op werk in de toekomst.
• Werkplezier en betrokkenheid: Medewerkers die zich gewaardeerd, ondersteund en nuttig voelen, zijn gemotiveerder en werken met meer plezier.

Redenen voor werkgevers

• Hogere productiviteit: Gezonde, gemotiveerde medewerkers presteren beter.
• Gemotiveerd personeel: Medewerkers die zich blijven ontwikkelen, voelen zich meer betrokken bij de organisatie.
• Verzuimpreventie: Een focus op gezondheid en welzijn vermindert ziekteverzuim.

Redenen voor de maatschappij

• Minder werkloosheid: Duurzame inzetbaarheid helpt mensen langer aan het werk te blijven.
• Economische groei: Productieve, gezonde medewerkers dragen bij aan de groei van de economie.
• Minder zorgkosten: Door preventie en het bevorderen van gezondheid, nemen de zorgkosten op termijn af.

Voorbeelden van duurzame inzetbaarheid 

Wil je concreet aan de slag met duurzame inzetbaarheid in jouw organisatie? Hieronder een aantal voorbeelden.

Vitaliteit

Vitaliteit vergroten begint vaak met kleine stappen. Laat bijvoorbeeld een ergonoom naar de werkplekken kijken om te zien of de zithouding verbeterd kan worden. Ook gezonde eetgewoonten stimuleren door gezondere opties in de bedrijfskantine aan te bieden, is een voorbeeld van duurzame inzetbaarheid.

Werkvermogen

Zorg voor een goede balans in werkbelasting door regelmatig werkoverleggen te houden waarin werkdruk en verantwoordelijkheden besproken worden. Bied daarnaast fysieke en mentale gezondheidsprogramma’s aan om medewerkers in staat te stellen hun werk goed uit te (blijven) voeren.

Employability

Investeer in opleidingen en cursussen om medewerkers up-to-date te houden met de laatste ontwikkelingen in hun vakgebied. Organiseer daarnaast loopbaangesprekken om samen met medewerkers te kijken naar hun toekomst binnen de organisatie.

Tips voor duurzame inzetbaarheid op het werk 

Wil je aan de slag met duurzame inzetbaarheid binnen jouw organisatie, maar weet je niet goed waar te beginnen? We delen enkele praktische tips. 

1. Investeer in een ergonomische werkplek

Vraag een ergonoom (of ARBO-deskundige) om eens kritisch te kijken naar de werkhouding van medewerkers. Een kleine investering levert vaak al een schat aan informatie en adviezen op die klachten aan rug, ogen en bijvoorbeeld gewrichten kunnen voorkomen. 

2. Splits het opleidingsbudget op

Stel je een opleidingsbudget beschikbaar? Focus dan niet alleen op bijspijkeren, maar richt je ook op de toekomst. Stel een deel van het opleidingsbudget beschikbaar voor ‘reparatieopleidingen’, waarmee een gebrek aan vereiste kennis of vaardigheden wordt ‘gerepareerd’. Stel daarnaast ook een deel beschikbaar om medewerkers voor te bereiden op toekomstig werk. 

3. Zelfstandigheid stimuleren

Inventariseer eens met leidinggevenden hoe zelfstandig medewerkers zijn in hun functioneren. Overleg met medewerkers hoe hun zelfstandigheid verhoogd kan worden. Veel medewerkers hechten namelijk waarde aan autonomie, zeker als ze al langer in dienst zijn. Die zelfstandigheid heeft grote invloed op de motivatie, betrokkenheid en prestaties van medewerkers. 

4. Toppers identificeren

Elke organisatie kent toppresteerders. Ga pro-actief met ze in gesprek over hun ambities en toekomstmogelijkheden binnen het bedrijf. Want deze mensen zijn vertrokken voor je het weet en dat is zonde van het talent dat je kwijtraakt. 

5. Geef het goede voorbeeld

Bestuurders en managers hebben een voorbeeldpositie binnen het bedrijf. Hun acties liggen daarom al snel onder een vergrootglas. Geef daarom het goede voorbeeld en kom op de fiets, eet gezonde voeding tijdens de lunch en laat zien dat je investeert in je ontwikkeling.

6. Leg vitaliteit niet op

Alles wat van bovenaf wordt opgelegd, kan rekenen op weerstand. Maak het daarom niet verplicht om op de fiets te komen en gezond te lunchen, maar stimuleer het alleen. Bijvoorbeeld door de gezonde keuze in de bedrijfskantine goedkoper te maken of een beloning te koppelen aan het aantal keer dat medewerkers met de fiets naar het werk komen. 

7. Stel duurzame inzetbaarheid dynamisch in

Duurzame inzetbaarheid is een dynamisch proces. De behoeften van zowel medewerkers als organisaties veranderen voortdurend. Technologische ontwikkelingen en nieuwe werkmethodes zorgen ervoor dat functies en vereiste vaardigheden evolueren. Daarnaast veranderen de fysieke en mentale behoeften van mensen in de loop van hun carrière. Het is dus van belang om flexibel te blijven en duurzame inzetbaarheid steeds aan te passen aan deze veranderingen.

8. Blijf in gesprek

Zowel organisaties als medewerkers hebben belang bij duurzame inzetbaarheid. Bedrijven willen wendbaar blijven en medewerkers willen zich blijven ontwikkelen. Door het voeren van regelmatige ontwikkelgesprekken kun je samen onderzoeken waar de behoeften liggen en hoe de inzetbaarheid van medewerkers gewaarborgd kan blijven. Zo vind je een balans tussen bedrijfsdoelen en persoonlijke ambities.

Maak werk van duurzame inzetbaarheid en vitaliteit

Duurzame inzetbaarheid draagt bij aan een gezonde, productieve en gemotiveerde organisatie. Ben je op zoek naar concrete handvatten om de duurzame inzetbaarheid binnen jouw organisatie te verhogen? Schrijf je dan in voor de cursus Duurzame inzetbaarheid en vitaliteit binnen de organisatie. Geschikt voor leidinggevenden, HR-managers en medewerkers die vitaal werken willen introduceren.