Goed luisteren is meer dan alleen je oren openzetten

11 februari 2025

Vaak denken we dat we heel aandachtig kunnen luisteren. In de praktijk valt het toch vaak tegen. In dit artikel leggen we uit wat goed luisteren nu eigenlijk is en geven we praktische tips om jouw luistervaardigheden te verbeteren.

Luisteren kan toch iedereen?

Toch is het lastiger dan je denkt! Tijdens onze communicatietrainingen merken we dat veel deelnemers onbewust invullen wat de ander bedoelt. Of ondertussen met andere dingen bezig zijn. Ze komen direct met een oplossing, zonder eerst goed te luisteren en het achterliggende vraagstuk te begrijpen. Dit leidt tot miscommunicatie.

Vijf pijlers van echt luisteren

Om aandachtig naar iemand anders te kunnen luisteren, zijn er vijf punten die je moet kunnen afvinken. Deze pijlers zorgen ervoor dat je niet alleen hoort, maar ook begrijpt wat de ander bedoelt.

1. Actief luisteren: focus volledig op de woorden van de ander, zonder afgeleid te raken en probeer de boodschap en de emoties erachter te begrijpen.
2. Toon empathie en belangstelling: toon oprechte interesse, probeer je in de ander te verplaatsen en stel gerichte vragen om het beter te begrijpen.
3. Wees geduldig: geef de ander de tijd om zijn of haar gedachten te verwoorden zonder onderbrekingen of haast.
4. Niet oordelen: luister zonder te oordelen en blijf open voor het volledige gesprek om echt te begrijpen wat de ander bedoelt.
5. Let op non-verbale communicatie: let op lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en toon voor extra context naast de gesproken woorden.

Voordelen van goed luisteren

Zowel voor de communicatie als voor de onderlinge samenwerking heeft goed luisteren veel voordelen. Hier zijn enkele van de belangrijkste voordelen:

• Betere taakuitvoering: wanneer je goed luistert, voer je taken uit zoals bedoeld, zonder misverstanden.
• Wederzijds begrip: je zorgt ervoor dat iedereen op dezelfde lijn zit, wat miscommunicatie voorkomt.
• Betere relaties: mensen voelen zich gehoord en gewaardeerd, wat leidt tot een positievere werksfeer.
• Verhoogde effectiviteit: goed luisteren draagt bij aan effectievere vergaderingen en besluitvorming.

Lees ook: Anderen luisteren niet goed naar mij. Hoe kan dat?

Tips om beter te luisteren

Goed en aandachtig luisteren is een vaardigheid die je kunt verbeteren door veel te oefenen. Hieronder volgen tips die je kunt toepassen om beter te leren luisteren.

1. Wees stil wanneer de ander praat

Geef de ander de ruimte om zijn of haar gedachten te verwoorden zonder tussendoor te onderbreken. Focus op wat de ander je probeert te vertellen, niet op jouw reactie. Dit toont respect en geeft je de tijd om goed te luisteren.

Voorbeeld: tijdens een vergadering laat je je collega rustig zijn voorstel uitleggen, zonder hem te onderbreken.

2. Vermijd afleiding

Zorg ervoor dat je niet met andere zaken bezig bent terwijl je luistert. Laat je niet afleiden door je inbox, telefoon of andere zaken. Draai weg van je werkplek en richt je volledig op de ander.

Voorbeeld: een collega komt naar je werkplek met een vraag. Je draait je weg van je computerscherm, zodat je je volledig op het gesprek kunt richten.

3. Maak oogcontact

Oogcontact helpt om je aandacht bij de ander te houden en zorgt ervoor dat de ander zich gezien en gehoord voelt.

Voorbeeld: een collega komt bij je met een vraag, terwijl jij net een nieuwe bestelling aan het inpakken bent. Je stopt waar je mee bezig bent en kijkt je collega aan terwijl ze haar vraag stelt.

4. Vul niet in voor de ander

Ook al denk je precies te weten wat de ander bedoelt, blijf luisteren zonder met een oplossing te komen. Vaak zit de boodschap anders in elkaar dan je vooraf denkt. Een handig ezelsbruggetje is de afkorting NIVEA (Niet Invullen Voor Een Ander).

Voorbeeld: een medewerker heeft een vraag over het gebruik van de nieuwe machine. Jij gaat er meteen vanuit dat het over die bekende foutmelding gaat, maar het blijkt over iets anders te gaan.

5. Wees geduldig

Soms heeft de ander wat meer tijd nodig om zijn gedachten te ordenen. Wacht geduldig af voordat je reageert en geef de ander eerst de ruimte om alles te zeggen.

Voorbeeld: in een teammeeting neemt een collega wat extra tijd om zijn idee uit te leggen. Jij wacht rustig tot hij klaar is, zonder te onderbreken, zodat je het volledige plaatje hebt en niet zomaar een snelle reactie geeft.

6. Vraag het opnieuw als iets niet duidelijk is

Vul niet in wat je denkt dat de ander heeft gezegd. Als iets niet duidelijk is of als je iets niet goed verstaan hebt, vraag dan om verduidelijking. Zodat je zeker weet dat je het goed hebt begrepen.

Voorbeeld: tijdens een telefoongesprek met een klant hapert de verbinding aan het eind van een zin. Je zegt: “Sorry, het laatste wat je zei kreeg ik niet goed door.”

7. Let op non-verbale signalen

Niet alles wordt met woorden gezegd. Lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en stemtoon kunnen veel extra informatie geven. Door hierop te letten, kun je beter begrijpen wat iemand écht bedoelt.

Voorbeeld: Tijdens een gesprek zie je dat je collega vermoeid oogt en vaak zucht, ook al zegt hij dat alles prima gaat. Je vraagt: “Ik hoor je zuchten en je ziet er moe uit, hoe gaat het echt met je?”

8. Laat je oordeel achterwege

Probeer te luisteren zonder meteen te oordelen of kritiek te geven. Wees je bewust van je eigen oordeel en parkeer deze. Je hoeft het niet meteen ergens mee eens of oneens te zijn om goed te luisteren. Dit zorgt ervoor dat de ander zich vrij voelt om eerlijk te praten.

Voorbeeld: een collega vertelt dat hij moeite heeft met een nieuwe werkwijze. In plaats van meteen te zeggen “Je moet je gewoon aanpassen”, zeg je: “Vertel eens wat je lastig vindt aan de nieuwe aanpak?”

9. Geef tijdens het luisteren bevestiging

Laat met kleine signalen zien dat je actief luistert, zoals knikken, glimlachen of korte woorden als “ja”, “ik begrijp het” en “vertel verder”. Dit moedigt de ander aan om door te praten.

Voorbeeld: terwijl je manager uitlegt wat er van je verwacht wordt bij een project, knik je af en toe en zegt: “Duidelijk” of “Ik snap het”.

Beter leren luisteren

Goed luisteren is een essentiële vaardigheid die je kunt verbeteren met voldoende oefening. Wil je je communicatievaardigheden verder ontwikkelen? Volg dan onze cursus Effectief communiceren op de werkvloer of bekijk ons volledige aanbod aan communicatietrainingen.