Wil je dat medewerkers zelfstandiger werken en meer verantwoordelijkheid nemen? Dan is het belangrijk om aan hun taakvolwassenheid te werken. In dit artikel leggen we uit wat we daarmee bedoelen en hoe je als leidinggevende je teamleden daarin kunt begeleiden.
Inhoud
Wat is taakvolwassenheid?
Met taakvolwassenheid bedoelen we de mate waarin een medewerker taken zelfstandig kan uitvoeren. Het gaat daarbij om een combinatie van kennis, vaardigheden en zelfvertrouwen. Hoe groter de taakvolwassenheid van een medewerker is, hoe minder sturing er nodig is.
Voorbeeld: een taakvolwassen monteur die een laadpaal bij een klant installeert, kan de installatie zelf uitvoeren, lost eventuele problemen zelf op en informeert de klant na afloop over het gebruik van de laadpaal.
Waarom taakvolwassenheid bevorderen?
Hoe hoger de taakvolwassenheid, hoe minder jij als leidinggevende nodig bent voor de dagelijkse details. Medewerkers voeren werkzaamheden zelfstandig uit, nemen meer verantwoordelijkheid en lossen problemen zelf op. Dit bespaart jou tijd en zorgt ervoor dat werkzaamheden efficiënt worden uitgevoerd.
Voor medewerkers zelf heeft meer taakvolwassenheid ook voordelen:
- Meer zelfstandigheid en werkplezier – Zelf keuzes maken en verantwoordelijkheid dragen geeft meer voldoening dan uitvoeren wat een ander opdraagt.
- Snellere groei en ontwikkeling – Medewerkers leren sneller en verbeteren hun vaardigheden.
- Meer vertrouwen en betrokkenheid – Ze voelen zich serieuzer genomen en krijgen meer vertrouwen in zichzelf en hun kunnen.
Het taakvolwassenheid model
Taakvolwassenheid is een belangrijk onderdeel van situationeel leiderschap, een model dat ontwikkeld werd door Hersey en Blanchard. Dit model stelt dat de manier van leidinggeven moet worden afgestemd op het niveau van taakvolwassenheid van medewerkers. Het ‘willen en kunnen’ van een medewerker staat hierin centraal.
In het model omschrijven ze vier niveau’s van taakvolwassenheid.
- M1: de medewerker heeft nog weinig ervaring en motivatie en kan nog niet zelfstandig werken.
- M2: de medewerker is gemotiveerd om te leren, maar mist nog de benodigde vaardigheden.
- M3: de medewerker heeft de benodigde kennis, maar mist soms zelfvertrouwen om zelfstandig te werken.
- M4: de medewerker is volledig taakvolwassen en kan zonder begeleiding werken.
Afhankelijk van het niveau van een medewerker, kun je als leidinggevende verschillende leiderschapsstijlen toepassen.
- M1: Instrueren – Duidelijke uitleg geven, stap voor stap begeleiden.
- M2: Coachen – Motiveren, begeleiden en samen taken plannen.
- M3: Ondersteunen – Zelfstandigheid stimuleren en vertrouwen geven.
- M4: Delegeren – Volledige verantwoordelijkheid overdragen en loslaten.
Door dit model te gebruiken, zorg je ervoor dat medewerkers op hun eigen tempo groeien in zelfstandigheid.
Lees verder: Situationeel leiderschap en de vier leiderschapsstijlen
Taakvolwassenheid vergroten bij medewerkers
Taakvolwassenheid groeit niet vanzelf. Allereerst moet de motivatie aanwezig zijn om de taak te willen leren. Als die er is, kunnen de kennis en vaardigheden ontwikkeld worden om werkzaamheden steeds zelfstandiger uit te voeren. Als leidinggevende pas je je rol steeds aan tijdens dit proces. Tot er helemaal geen ondersteuning meer nodig is.
Tips om taakvolwassenheid te bevorderen
Hieronder delen we verschillende tips om medewerkers te ondersteunen.
1. Creëer een positieve werkcultuur
Een veilige werkomgeving waarin medewerkers zich gewaardeerd voelen, is de basis. Medewerkers nemen sneller initiatief en ontwikkelen zich sneller als ze weten dat hun inzet wordt gezien en gewaardeerd. Laat dit merken door successen en inzet te benoemen. Een simpele opmerking als “Top dat je dit oppakt” of “Wat werk je netjes” kan al een groot verschil maken.
2. Geef verantwoordelijkheid en laat dit groeien
Start met kleine verantwoordelijkheden en breid deze uit zodra een medewerker laat zien dat hij of zij het aankan. Dit helpt om zelfvertrouwen op te bouwen en medewerkers te laten wennen aan het nemen van verantwoordelijkheid. Begin bijvoorbeeld met het zelfstandig opstarten van een klus en breid uit wanneer dit goed gaat.
3. Bied opleidingsmogelijkheden aan
Kennis en vaardigheden ontwikkelen zorgt voor meer taakvolwassenheid. Door gerichte trainingen en cursussen te volgen, krijgen medewerkers de tools die ze nodig hebben om zelfstandiger te werken. Denk aan een cursus Timemanagement voor iemand die moeite heeft met plannen of een cursus Presenteren voor medewerkers die beter willen presenteren.
4. Help bij het versterken van zelfvertrouwen
Sommige medewerkers hebben de vaardigheden al, maar twijfelen toch aan zichzelf. Zelfvertrouwen groeit als iemand merkt dat hij dingen goed kan. Geef daarom positieve feedback op wat goed gaat en moedig medewerkers aan om nieuwe uitdagingen aan te gaan. Zeg bijvoorbeeld: “Je deed dat klantgesprek echt goed. Lijkt het je leuk om de volgende keer zelf de leiding te nemen? Ik denk dat je er klaar voor bent.”
5. Maak werk interessant en betekenisvol
Mensen zijn gemotiveerder als ze begrijpen waarom hun werk belangrijk is. Koppel taken daarom aan de doelen van de organisatie en leg uit hoe hun bijdrage impact maakt. Bijvoorbeeld: “Door dit proces te verbeteren, besparen we elke week twee uur werk. Dat betekent dat we meer tijd hebben voor nieuwe projecten.”
6. Laat het ze zelf oplossen
Geef bij een probleem niet meteen aan hoe het opgelost moet worden. Moedig medewerkers aan om zelf oplossingen te bedenken. Dit vergroot hun probleemoplossend vermogen en leert hen zelfstandig te werken. Vraag bijvoorbeeld: “Hoe zou jij dit aanpakken?” in plaats van jouw aanpak te delen.
7. Geef ruimte om nieuwe taken op te pakken
Bied medewerkers de kans om nieuwe taken uit te voeren en zichzelf te ontwikkelen. Dit helpt ze om breder inzetbaar te worden en geeft ze meer vertrouwen in hun eigen kunnen. Laat een medewerker bijvoorbeeld een presentatie geven aan het team of een nieuw proces intern testen.
8. Controleer niet, maar vraag om een update
Voorkom micromanagement en laat medewerkers zelf de voortgang rapporteren. Dit vergroot hun gevoel van verantwoordelijkheid. In plaats van constant te checken, vraag je: “Hoe loopt het project? Heb je ergens hulp bij nodig?”
9. Laat medewerkers zelf fouten analyseren
Gaat er iets mis? Straf niet af, maar maak er een leermoment van. Vraag: “Wat heb je ervan geleerd?” en “Wat zou je de volgende keer anders doen?” Zo help je medewerkers om niet bang te zijn om zelf keuzes te maken.
10. Stimuleer samenwerking door buddy’s te koppelen
Laat minder met meer ervaren medewerkers samenwerken aan een klus. Dit versnelt de leercurve en geeft ze iemand om op terug te vallen. Bijvoorbeeld: een junior medewerker loopt een paar weken mee met een senior collega en doet zo praktische kennis op.
Leer situationeel leidinggeven
Door situationeel leiderschap toe te passen, geef je medewerkers precies de begeleiding die ze nodig hebben om te groeien. Dit verhoogt hun zelfstandigheid, werkplezier én prestaties.
Wil je hier dieper op ingaan en oefenen in de praktijk? Schrijf je dan in voor de training De effectieve teamleider en leer hoe je je team op de juiste manier aanstuurt!
