De ondernemingsraar is een belangrijk onderdeel van veel bedrijven en organisaties. Maar wat is het en wat doet de ondernemingsraad precies? In dit artikel geven we je de basisinformatie die je nodig hebt om te begrijpen wat de ondernemingsraad is.
Inhoud
Wat is een ondernemingsraad?
Een ondernemingsraad (afgekort OR) is een groep werknemers die wordt gekozen om de belangen van de medewerkers binnen een organisatie te vertegenwoordigen. De OR heeft als doel om overleg te voeren met de werkgever over het beleid en de gang van zaken binnen het bedrijf. Het is een manier voor werknemers om invloed uit te oefenen op de beslissingen die hun werk en werkomgeving beïnvloeden.
Verschil tussen een ondernemingsraad en een ondernemersraad
Er is soms verwarring over de termen ondernemingsraad en ondernemersraad, maar het gaat om dezelfde raad. De juiste benaming volgens de wet WOR is ondernemingsraad.
Wat doet de ondernemingsraad?
De taken van de ondernemingsraad zijn breed, maar het belangrijkste is dat ze de communicatie tussen werknemers en de werkgever verbeteren. De OR kan bijvoorbeeld advies geven over belangrijke besluiten die de organisatie willen nemen, zoals:
- Reorganisatie of fusie van het bedrijf
- Veranderingen in werktijden
- Invoering van nieuwe technologieën of werkmethoden
- Veranderingen in arbeidsvoorwaarden
Daarnaast houdt de ondernemingsraad zich bezig met onderwerpen zoals veiligheid op de werkvloer, arbeidsomstandigheden en personeelsbeleid. Kortom, de OR vertegenwoordigt de stem van de werknemers en zorgt ervoor dat hun belangen worden meegenomen in de besluitvorming.
Wanneer is een ondernemingsraad verplicht?
Een ondernemingsraad is verplicht bij bedrijven met 50 of meer medewerkers. Dit is vastgelegd in de Wet op de Ondernemingsraden (WOR). Het idee hierachter is dat bij grotere bedrijven de besluitvorming complexer is, en dat werknemers het recht hebben om betrokken te worden bij beslissingen die hen aangaan.
Wie zet de ondernemingsraad op?
De werkgever richt een ondernemingsraad op zodra er meer dan 50 werknemers in dienst zijn. In principe kan iedere medewerker zich kandidaat stellen voor de OR, en de werknemers stemmen vervolgens op hun voorkeurs kandidaat. De gekozen OR-leden vertegenwoordigen de medewerkers voor een periode van meestal drie tot vier jaar, waarna er opnieuw verkiezingen worden gehouden.
Lees ook: Succesvolle ondernemingsraad opzetten in 9 stappen
Hoe groot moet een ondernemingsraad zijn?
De grootte van een ondernemingsraad (OR) hangt af van het aantal werknemers in een bedrijf. De Wet op de Ondernemingsraden (WOR) geeft richtlijnen voor de minimale omvang van de OR op basis van de personeelsomvang:
- 50 tot 100 werknemers: minimaal 5 OR-leden
- 100 tot 200 werknemers: minimaal 7 OR-leden
- 200 tot 400 werknemers: minimaal 9 OR-leden
- 400 tot 600 werknemers: minimaal 11 OR-leden
- 600 tot 1.000 werknemers: minimaal 13 OR-leden
- tot 2.000 werknemers: minimaal 15 OR-leden
- 2.000 of meer werknemers: minimaal 17 OR-leden
Mogen alle medewerkers zich aanmelden voor de ondernemingsraad?
Over het algemeen moet je 18 jaar of ouder zijn en minimaal één jaar in dienst zijn bij het bedrijf voordat je je kandidaat kunt stellen voor de ondernemingsraad. De belangrijkste reden daarvoor is dat je voldoende kennis en ervaring – ook van de organisatie – hebt om de medewerkers goed te kunnen vertegenwoordigen.
In veel organisaties wordt ervoor gekozen om HR-medewerkers uit te sluiten van deelname aan de OR. HR werkt vaak nauw samen met de directie en is betrokken bij de beleidsvorming over personeel wat precies een van de belangrijke onderwerpen is waarover de OR advies geeft. Hierdoor kan er sprake zijn van een tegenstelling in belangen. Het uitsluiten van HR is geen wettelijk verbod, dus als er intern geen bezwaar is, kunnen ook HR-collega’s zich in theorie kandidaat stellen.
Leidinggevenden die deel uitmaken van het management mogen zich in principe niet aanmelden voor de ondernemingsraad. Dit komt omdat de OR de belangen van de werknemers moet vertegenwoordigen, en leidinggevenden vaak in een positie verkeren waarin zij de belangen van de werkgever behartigen.
Voor leidinggevenden op lagere niveaus (bijvoorbeeld teamleiders) kan het anders liggen. Dit hangt af van hoe strikt de organisatie omgaat met de scheiding tussen leiding en medewerkers.
Wel mogen alle medewerkers stemmen tijdens de verkiezingen van de OR, ook als ze zelf niet verkiesbaar zijn.
Wat zijn de rechten en bevoegdheden van een ondernemingsraad?
De ondernemingsraad heeft verschillende rechten en bevoegdheden om invloed uit te oefenen binnen de organisatie:
- Adviesrecht: bij belangrijke economische beslissingen, zoals een reorganisatie of fusie, moet de werkgever eerst advies vragen aan de OR voordat een besluit wordt genomen.
- Instemmingsrecht: voor veranderingen in de arbeidsvoorwaarden, zoals werktijden of pensioensregelingen, heeft de OR het recht om instemming te verlenen. Zonder de instemming van de OR kan een werkgever deze wijzigingen niet doorvoeren.
- Initiatierecht: de OR mag ook zelf onderwerpen aandragen en voorstellen doen die de werkomgeving of het personeelsbeleid verbeteren.
- Informatieplicht: de werkgever is verplicht om de OR te informeren over de gang van zaken binnen het bedrijf, zoals de financiële situatie en de strategische plannen.
Wat zijn de voordelen van een ondernemingsraad?
Een goed functionerende OR heeft voordelen voor zowel werknemers als werkgevers. Voor werknemers betekent het dat hun stem gehoord wordt en dat hun belangen vertegenwoordigd worden bij belangrijke beslissingen. Voor de werkgever is het een manier om draagvlak te creëren voor beslissingen en om het personeel meer te betrekken bij de organisatie.
Bovendien kan een ondernemingsraad bijdragen aan een betere werksfeer en helpen bij het voorkomen van arbeidsconflicten. De OR fungeert vaak als een brug tussen werknemers en werkgevers, waardoor problemen tijdig kunnen worden besproken en opgelost.
Lees ook: 7 voordelen van een ondernemingsraad
Meer leren over het werk van de ondernemingsraad?
Als lid van de ondernemingsraad heb je verschillende rollen, taken en verantwoordelijkheden. Met de training Actief en effectief in de OR doe je praktische basiskennis op en leer je de juiste balans te vinden tussen personeelsbelangen en bedrijfsbelang.
Schrijf je in voor dé training voor startende OR-leden. Leer personeelsbelangen en bedrijfsbelangen behartigen met kennis, inzicht en tactische vaardigheden.
Ontdek cursus
